Παρασκευή 2 Μαρτίου 2012

Το Ψέμα της Σημερινής Τέχνης και η Πραγματικότητα της Ελευθερίας



Υπάρχει η φιλοσοφική αναζήτηση, η οποία ορίζει τη διερεύνηση θεμάτων εκτός του ιστορικού παροντικού χρόνου, χρησιμευει σαν πηγη νοητικής κάθαρσης, έτσι ώστε να αποκτούμε τη δυνατότητα να αποσυμπιέζουμε τον ενεργό εαυτό μας από τις παροντικές καταστάσεις, οι οποίες είναι δυσμενέστατες.

Σε κάποια συζήτηση ερωτήθηκα για πιο λόγο οι αριστερά σκεπτόμενοι έχουν περισσότερες καλλιτεχνικές "ανησυχίες" από τους υπόλοιπους ιδεολογικούς τους αντιπάλους. Πρέπει να επισημάνω πως ο σκοπός του blog αυτού δεν είναι η ενίσχυση των διαφορών των δύο γνωστών αντιμαχόμενων ιδεολογικών στρατοπέδων στο κόσμο αυτο της εικονικής ιδεολογικής πραγματικότητας. Ουδείς στην Ελλάδα δεν ακολουθεί πραγματικά και ρεαλιστικά την ιδεολογία του, έτσι όπως αυτη ορίζει, αλλά κινείται βασιζόμενος στη μόδα, βάσει δηλαδή του τι ειναι κοινώς αποδεκτό και του τι δεν είναι δακτυλοδεικτούμενο και διακωμωδούμενο. Αυτοί οι οποίοι διαχρονικά υποκινούν τους παραπάνω χαρακτηρισμούς και κατ' επέκτασιν τις τάσεις, είναι συνήθως οι λεγόμενοι είτε δημαγωγοί, είτε πολιτικοί είτε τα τελευταία 50 χρόνια οι λεγόμενοι "καλλιτέχνες". Μακριά λοιπόν απο κάθε σκέψη αναγνώστη η προκατάληψη της προπαγάνδας αυτού του μέσου που χρησιμοποιώ για να εκφράσω και να διαδώσω σκέψεις και συμπεράσματα. Ίσως άχρηστα, ίσως χρήσιμα ανάλογα με τον ιστορικό χρόνο που το κάθε κειμενο διαβάζεται.

Η τέχνη λοιπόν είναι ένα πολύ μεγάλο θέμα στο οποίο πολλοί και με πάθος λυκειόπαιδου μετράν τους πόντους και τις πρωτιές ξεχνώντας ότι ένα άριστο δημιούργημα αρκεί για να καλύψει μυριάδες μετρίων δημιουργημάτων και δημιουργών. Βασιζόμενοι λοιπόν σε αυτό καταλαβαίνουμε ότι το να χρησιμοποιούμε την έννοια της τέχνης για να μετρήσουμε "ποιος ειναι καλύτερος ή πιο χρήσιμος" ή οτιδήποτε άλλο σκεφτουν οι υπερασπιστές του ιδεολογικού πολυκερματισμού και ενός γενικότερου διχασμού, είναι άκυρο.

Διυλίζοντας τον κώνωπα, χωρίς ομως να χάνουμε την ουσία αναλωνόμενοι σε βερμπαλισμούς, θα προχωρήσω σε μια παρα πολύ απλή εξηγηση (και όχι δικαιολογία) του γιατι η λεγόμενη "αριστερά" διανόηση έχει περισσότερες ανησυχίες από τη δεξιά μερίδα του λαου. Το οποίο όμως δεν ειναι αυτό που πραγματικά θα έπρεπε να προβληματίζει, αλλά κάτι άλλο στο οποίο θα καταλήξουμε μαζί καθώς θα εξελίσσεται αυτό το κείμενο. Αυτο δεν θα γίνει για υπερασπιστώ τη μια άκρη ή την άλλη πλευρά, αλλά μόνο για να εξηγήσω και να διάγω μια κάποια συζήτηση χωρίς εστιαση σε ιδεολογικές προτιμήσεις. Ο αναλυτής και παρατηρητής πρέπει να έχει τη πηγαία δύναμη να βγαίνει απο το ιστορικό παροντικό πλαίσιο, να μην κρινει και να αναλύει βασιζόμενος στη συναισθηματική προτίμηση και επηρεαζόμενος από του τι θεωρείται σήμερα ως ορθό και επαρκές. Είμαι σίγουρος για παράδειγμα, πως σε εκατό χρόνια η ιστορική πένα θα γράψει μια άλλη αλήθεια για τα χρόνια τα οποια εμείς βιώσαμε εμπειρικά. Η ιστορική πενα εχει τη δυνατότητα να καταγράφει και να αναλύει τα γεγονότα και τις τάσεις, απο ενα πολύ πιο ευρύ οπτικό πεδίο από το αυτό περιορισμενο που εμεις ως προσωπα και άτομα του παρόντος, έχουμε.

Είναι λοιπόν λογικό το να έχουν οι αριστεροι πολύ περισσότερες καλλιτεχνικές ανησυχίες από ότι οι υπόλοιποι. Και αυτό διότι οι λεγόμενες συντηρητικές ή πρακτικές ή παραγωγικές πολιτκές δυνάμεις είχαν τα παλαιότερα χρόνια τη πρωτοκαθεδρία στα κέντρα εξουσίας, οικονομίας, διοίκησης, ελέγχου και παραγωγής, οπότε στην αριστερά όντας εκτός όλων αυτών και ίσως σε κάποιες περιπτώσεις παραγκωνισμένη από όλα αυτά, της έμενε να εκφραστεί και να υπάρξει διαμέσου της τέχνης η οποία όντας μη βιομηχανοποιημένη και μέχρι πρότινος μη κερδοφόρος και κατ' επέκτασιν μη κερδοσκοπική δύναμη, ήταν πρόσφορο και ελεύθερο έδαφος. Οι λεγόμενες αυτές "ανησυχίες" λοιπόν σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ευρώπη και δυστυχώς με πολύ συναίσθημα σαπουνόπερας εκφράστηκαν στον Ελλαδικό χώρο μέσω της τέχνης. Δεν αναπτύχθηκαν όμως οι σοβαρες και πραγματικές τέχνες ακόμα και απο τους αριστερούς που υποτίθεται είχαν κάποια περισσότερη ευαισθησία. Μιζέρια, φθόνος, ταπείνωση και κακομοιριά παντου:

-Στη ζωγραφική έχουμε μονο λαογραφίες
-Στη γλυπτική τερατουργήματα υπό τη δήθεν σκεπή του αφαιρετισμου ή του ιμπρεσιονισμου
-Στο θέατρο γλοιώδεις και φτηνές επιθεωρήσεις, τερατώδεις διασκευές ή "ματιές" σε τεράστια έργα του πιο συγχρονου δυτικού ή του αρχαίου θεάτρου.
-Στο κινηματογράφο απολυτως τίποτα εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων

Μας μένει η συγγραφική τέχνη των συγγραμμάτων, κειμένων, φιλοσοφιών, στιχουργικής, της ποίησης και της μουσικής.

Επειδή έχει καλλιεργηθεί η αποδοχή της μιζέριας σαν μορφή τέχνης στην Ελλάδα, το αποτέλεσμα ήταν στιχουργικα, μουσικά, οπως και κινηματογραφικά και πολιτικά, αυτή ακριβώς η μιζέρια να θεωρείται μια αποδεκτή οπτική και αισθητική και μάλιστα να αποζητείται στη καθημερινότητά μας, καθώς και το δακρυβρεχτο ύφος να θεωρείται μαγικό. Όσο πιο μίζερο το τραγουδι τόσο πιο αποδεκτό. Όσο πιο δακρύβρεχτο τόσο πιο όμορφο. Όσο πιο επιτηδευμένα στενάχωρο και λεκτικά "πρωτότυπο" δηλαδή περίπλοκο, τόσο πιο "ψαγμένο". Και πάντοτε ισορροπώντας μεταξύ μόδας και του δήθεν εναλλακτικού. Μεταξύ αντιγραφής απο το εξωτερικό και μιας συνθετικής μουσικής απλότητας στα όρια της φτώχιας στη μουσική παιδεία. Υπάρχουν δίσκοι ολόκληροι που η μουσική τους ειναι όλη κι όλη 3 ακόρντα κιθάρας. Μοναδικό παγκόσμιο φαινόμενο ειναι η αναγνώριση αυτής της μουσικής σαν αριστουργηματική. Γιατί; Πολύ απλά γιατί στην Ελλάδα η μουσική δεν διδάσκεται στα σχολεία. Μένω μόνο σε αυτό καθότι η μουσική και οι εμπλεκόμενες με αυτή λοιπές τέχνες έχουν να κάνουν με το γούστο του καθενός αλλά τονίζω τη ύπαρξη της παραπάνω αναφερθείσας κατάστασης σε αυτή τη τέχνη.

Η έλλειψη έργων φιλοσοφίας ομως είναι μακραν εκει που πρέπει να εστιάσουμε, καθότι η μουσική ερχεται και παρέρχεται, ιδίως όταν η ποιότητα αυτής είναι αυτή που είναι παρουσα στην Ελλαδα το τελευταίο αιώνα, δηλαδή ανυπαρκτη.

Απόδειξη της πραγματικότητας, δηλαδή της πραγματικής πνευματικής μας φτωχειας ειναι η μηδενική μας παρουσία στη παγκόσμια διανόηση της φιλοσοφίας.
Δυστυχώς, όλα τα αναλυτικά και φιλοσοφικά κείμενα γινονται πάντοτε ακολουθώντας ακριβώς την ίδια συνταγή αυτή τη φορά όμως μπολιάζοντας τη συνταγή αυτή με άφθονα πολιτικής φύσης μπαχαρικά, με πολιτικές απόψεις δηλαδή, πράγμα αφύσικο και αντίθετο με την έννοια της τέχνης. Η Τέχνη χρησιμοποιείται ως εργαλείο έκφρασης απόψεων και ελευθερίας καί όχι ως εργαλείο ελεύθερης προώθησης πολιτικής υπο τον μανδύα της τέχνης αυτής, καθώς εκεί μπαίνουμε στο χώρο της ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑΣ.

Συνεπώς το ερώτημα στο οποιο οδηγούμαστε, δεν είναι το γιατί έχει η αριστερά περισσότερες καλλιτεχνικές ανησυχίες από τις άλλες ιδεολογικές εκφράσεις, αλλά γιατι έχουμε επιτρέψει όλοι μας, είτε ως αριστεροι είτε ως δεξιοι είτε ως κεντρωοι, να χρησιμοποιείται η τέχνη ως άρμα προώθησης πολιτικής προπαγάνδας. Θα μου πειτε πως αυτο συμβαίνει πάντου στο κόσμο, συνεπώς γιατί είναι κακό να συμβαίνει και εδώ αυτό. Θα μου πείτε πως είναι αδιανόητο για εναν άνθρωπο, πόσο μάλλον για κάποιον που εκφράζεται μέσω της τέχνης, να εκφραστει χωρις να δώσει στίγμα των πιστεύω του.

Αυτό γίνεται πολύ απλά γιατι η τέχνη πλέον χρησιμοποιείται για βιοποριστικούς λόγους. Δηλαδή η τέχνη πλέον ειναι επάγγελμα. Υπάρχει δηλαδή μια συνδιαλλαγή χρηματική, οπότε λοιπόν ο καλλιτέχνης, δηλαδή ο κάθε άνθρωπος, χάνει την ελευθερία σκέψης του. Και αυτή η ελευθερία ειναι ο μονος λόγος και η μόνη αξία που χαρακτηρίζει μια τέχνη που κάνει το αποτέλεσμα άριστο και πέραν της μετριότητας. Πώς όμως ο καλλιτέχνης, ή ο φιλόσοφος, ή ο στιχουργός να εκφραστεί ελεύθερα δημιουργώντας το άριστο, όταν αυτό θα τον φέρει σε σύγκρουση με την πλειοψηφία της μετριότητας που κυριαρχεί με αποτέλεσμα τον παραγκωνισμό του; Πράγμα που, εφόσον η τέχνη πλέον είναι επάγγελμα, τον οδηγεί στη φτώχια. Επιλέγει λοιπον ο επαγγελματίας καλλιτέχνης την συνταγή, την πεπατημένη, τη σίγουρη λύση της μετριότητας.

Και αν αυτό, είναι παγκόσμιο φαινόμενο, δεν αποτελει δικαιολογία για έναν καλλιτέχνη. Τα μεγαλύτερα συγγραμματα γράφτηκαν πολύ απλά γιατι οι δημιουργοί πήγαν κόντρα στη μάζα, σε αυτόν τον πολυδιαφημισμένο "λαό" και τις απόψεις του. Γιατι ο καλλιτέχνης, ο δημιουργός του πνεύματος άγεται της παιδείας του λαού και όχι ο λαός της παιδείας του δημιουργου. Για αυτό και συγγραφείς όπως ο Καζαντζάκης και ο Λιαντίνης (που ο δεύτερος αποδομεί τον πρώτο σαν μεγάλη μορφή μεν, αλλά δέχεται την μοναδικότητά του) υπήρξαν μεγάλες μορφές του πνεύματος αποκλειστικά και μονο επειδή δεν δέχτηκαν να ακολουθήσουν την πεπατημένη της εποχής τους, δεχόμενοι πλήθος παραγκωνισμών, ειρωνειών και δυσφήμισης τόσο για το πρόσωπό τους, όσο και για την υστεροφημία τους.

Ο πνευματικός άνθρωπος, δε μπορεί να δεχθεί επηρεασμό από τις πολιτικές απόψεις της εποχής του. Δεν ειναι έτσι ελεύθερος εξάλλου! Γιατί έτσι δεν βοηθά στη καλλιέργεια του πνεύματος του ανθρώπου αλλά στην καλλιέργεια συμπάθειας ή αντιπάθειας ενός ιδεολογικού και κομματικού ρεύματος. Γιατί έτσι καλουπώνεται και περιορίζεται και το αποτέλεσμα της δουλειάς του καταλήγει σε κάτι πολύ διαφημιζόμενο σήμερα αλλά ξεχασμένο πλήρως στο αύριο.

Το μεγαλύτερο αγαθό ίσως είναι η ελευθερία, αλλά γνωρίζουμε πως είναι να ζεις ελεύθερα; Εκεί βρίσκεται το πραγματικό ερώτημα. Και η απάντηση είναι διαφορετική για τον καθένα αλλά μόνο μιας φύσης: Ανεξάρτητη, ανεπηρέαστη και ποτέ μαζική!

Δεν υπάρχουν σχόλια: